De ingang van hofje Rusthof is weinig opvallend. Achter een bescheiden groene deur leidt een lange gang tussen huizen door naar de binnentuin van het hofje, waarin oude perenbomen groeien. Hier beland je in een andere wereld, waarin het stadsgedruis ver weg lijkt. In vergelijking met andere liefdadigheidshofjes vertonen de woningen een grote diversiteit. Dat komt mede doordat de hof in verschillende fasen is gebouwd.
Lange gang
Aan de overzijde van de tuin zie je het gebouw waarin in 1842 de eerste woningen werden ondergebracht (nummer 45). Dit gebouw stond later bekend als ‘de lange gang’: zowel boven als beneden liep een lange gang over de gehele lengte van het huis. Vanuit deze gang kon men de kamertjes betreden. Daarnaast kwam in 1849 een tweede blok huisjes (de nummers 47-53).
Bestuurskamer en naaischool
Rechts van de gang ligt nummer 41. Dit gebouw stond al in de tuin toen het echtpaar Groen van Prinsterer deze in 1841 verwierf. Na de aankoop werd het uitgebreid en verbouwd tot bestuurskamer en directricewoning. Ook nu nog herbergt het huis de bestuurskamer en de beheerderswoning. Haaks daarop staat het gebouw (nr. 43) waarin van 1841 tot 1875 de naaischool was gevestigd, ook een stichting van Elisabeth Groen van Prinsterer. Nu bevinden zich in dit gebouw drie hofjeswoningen.
Noordzijde
De huisjes aan de linkerzijde (nummer 55 t/m 61) werden gebouwd toen in 1870 de Diaconesseninrichting van Katharina de Bronovo, gevestigd in de Kazernestraat, de beschikking kreeg over de woningen in nummer 45. Zo werd het verlies aan huisjes gecompenseerd. Opvallend zijn de houten uitbouwtjes met decoratieve houten randen voor de ingangen. Na het vertrek van de diaconessen naar de Laan van Meerdervoort, nam Rusthof nummer 45 weer in gebruik. Dit drie lagen hoge witgepleisterde gebouw stamt dus uit de periode van de diaconessen.
Gevelstenen
Staande in de binnentuin zie je aan de gevels een aantal gevelstenen. Zij vermelden de jaartallen die aan de bouw en uitbreiding van de hof herinneren en verwijzingen naar Bijbelteksten, zoals Mattheus 11 vers 28: ‘Komt tot mij, allen die vermoeid en belast zijt en ik zal u rust geven.’
De binnentuin
Een deel van de binnentuin deed waarschijnlijk ooit dienst als bleek. Bij de restauratie van de hofjeswoningen in 1986 – 1987 werd ook de tuin, die wat verwaarloosd was, aangepakt. De indeling werd veranderd en er werden banken geplaatst. Langs de gevels werden paadjes met klinkerbestrating gelegd en de beplanting kreeg een historisch karakter. Het hek werd vernieuwd en er werden straatlantaarns geplaatst. Nu vormt de tuin een groene oase in hartje Den Haag.
Bronnen:
- ‘De Rusthof, de restauratie van Parkstraat 41-61’, VOM-reeks 1987 nummer 4, uitgegeven door de Gemeente ’s-Gravenhage.
- Koopmans, Botine, De verborgen stad, Uitgeverij De Nieuwe Haagsche, VOM-reeks 2005 nummer 2, Gemeente Den Haag, Dienst Stedelijke Ontwikkeling, ISBN 90-77032-54-1